Ooit was ze gewild bij ondernemend en politiek Vlaanderen, vandaag staat ‘wanted’ boven het hoofd van Sihame El Kaouakibi (34). Hoe komt het dat subsidies en giften jaren zo vlot haar richting uit gingen? En waarom trok niemand sneller aan de alarmbel toen het fout ging?
‘Ik ben een bokser, ik ben knock-out geslagen en nu krabbel ik weer recht.’ Eind februari veegde Sihame El Kaouakibi samen met vier topadvocaten nog met veel bravoure de beschuldigingen van creatieve omgang met overheidsmiddelen, die in een audit naar boven waren gekomen, van tafel. Maar dik een maand later zijn de slagen niet meer te tellen en wordt El Kaouakibi in een rapport van de voorlopig bewindvoerster van de vzw Let’s Go Urban neergezet als een facturen vervalsende oplichtster ‘die de laatste jaren meer oog had voor financieel gewin dan voor de jongeren van het stedelijk dansproject’.
De essentie
Overheden, ondernemers, bedrijven, serviceclubs, liefdadigheidsinstellingen en sympathisanten staken de voorbije tien jaar samen enkele miljoenen euro’s in Let’s Go Urban, WannaWork en WeLoveBXL, de organisaties van sociaal onderneemster en politica Sihame El Kaouakibi (Open VLD).
Tot februari van dit jaar zag blijkbaar niemand dat ze daarvan - volgens de tijdelijk bewindvoerster van Let’s Go Urban - bijna 1 miljoen euro afwendde naar andere vennootschappen.
De stad Antwerpen legt nu beslag op haar vermogen, dat volgens ‘VTM Nieuws’ huizen en gronden ter waarde van 2,5 miljoen euro beslaat.
Het snoeiharde document was het sein voor Open VLD-voorzitter Egbert Lachaert om een zeer onliberaal besluit te nemen: nog voor ze van iets in beschuldiging gesteld is, laat staan veroordeeld, wordt het Vlaams Parlementslid uit de partij gezwierd. Inmiddels laat de stad Antwerpen via de curator van het failliete JJ House beslag leggen op haar vermogen, dat volgens ‘VTM Nieuws’ aanzienlijk is. Zo meldde de zender vrijdag dat ze de laatste vijf jaar drie woningen en twee percelen bouwgrond kocht voor een waarde van 2,5 miljoen euro en dat ze die sinds de uitbraak van de affaire zou proberen te verkopen. Hoe is het zover kunnen komen?
El Kaouakibi, dochter van een kroostrijk Marokkaans gezin uit Boom, wordt in 2008 ontdekt op De Zomerschool in Antwerpen, waar ze via dansles Nederlands leert aan kinderen van nieuwkomers. Initiatiefneemster en Open VLD-politica Marleen Van Ouytsel overtuigt de jonge lerares om haar eigen weg in te slaan en introduceert haar bij toenmalig burgemeester Patrick Janssens (sp.a). In 2009 wordt Let’s Go Urban opgericht, een stedelijk cultuurproject dat kwetsbare jongeren via dans en urban culture wil empoweren, zoals ze dat graag noemt.
Brugfiguur
Janssens kan na het verslaan van Filip Dewinter (Vlaams Belang) wel wat rolmodellen uit de moslimgemeenschap gebruiken en El Kaouakibi is een geschenk uit de hemel: een jonge, knappe en ondernemende vrouw, met tonnen charisma en zonder hoofddoek, die allochtone jongeren van de straat haalt. In 2012 krijgt ze uit handen van de burgemeester de allereerste trofee voor Antwerpenaar van het jaar. Bedrijven, culturele organisaties en serviceclubs halen haar binnen als gastspreker of laten Let’s Go Urban dansen op hun events. ‘Die shows waren topkwaliteit en Sihame bleek een fantastische madam. Getalenteerd, zeer intelligent en een echte brugfiguur in de samenleving. Ik vind het doodjammer wat nu gebeurt’, zegt Jan Denys van het uitzendbedrijf Randstad.
Wanneer Bart De Wever (N-VA) Janssens in 2013 uit het Schoon Verdiep verjaagt, rijst de ster van Let’s Go Urban nog sneller. De N-VA wil wat ze het vastgeroeste sociale middenveld noemt door elkaar schudden en met haar verhaal van zelfredzaamheid biedt El Kaouakibi een perfect alternatief. Dat bekende ondernemers staan te dringen om het godenkind geld toe te stoppen is een extra argument om haar kaart te trekken.
Antwerpse zakenlui als Michel Looyens van Coca-Cola en Tim Baart van Deloitte en marketeers Herman Toch en Ann Maes gaan in de raad van bestuur van Let’s Go Urban zetelen. De structuur met private vennootschapjes die als planeten rond de gesubsidieerde vzw zweven en die nu de kern van het probleem vormt, wordt haar ingefluisterd door ondernemers die vinden dat ze wel wat meer mag verdienen aan haar succes. Getuige daarvan is een kladje van die structuur op briefpapier van Deloitte, dat Gazet van Antwerpen onlangs publiceerde. Dezelfde mensen bestelden eind vorig jaar een audit nadat personeelsleden van Let’s Go Urban op onregelmatigheden waren gestoten in de slordige boekhouding.
Vanaf 2016 kan het niet meer op voor El Kaouakibi. De Antwerpse schepen van Jeugd Nabilla Ait Daoud (N-VA) lost het huisvestingsprobleem van Let’s Go Urban op door de oude feestzaal van het Kiel ter beschikking te stellen. De renovatie mag 3,4 miljoen euro kosten. Andere organisaties kijken met afgunst toe. Dat geld krijgt de vzw niet in een keer betaald, maar in schijven, na het voorleggen van bestelbons en facturen. Opmerkelijk is dat de stad niet haar eigen ontwikkelingsmaatschappij inzet, maar het projectmanagement aan Let’s Go Urban laat. Zo kan El Kaouakibi zelf meubilair kopen zonder marktbevraging. Volgens het Vlaamse departement Cultuur, Jeugd en Media, dat er nog eens 400.000 euro bovenop legt, is dat niet ongewoon. ‘De stad gaf het gebouw in concessie. Het is niet uitzonderlijk dat de concessiehouder daarbij optreedt als bouwheer.’
‘Er waren al jaren zoveel geruchten dat ik niet begreep dat Open VLD haar binnenhaalde. Iedereen was verblind door het topverhaal dat Sihame was.’
Het leidt ertoe dat El Kaouakibi via haar privévennootschap A Woman’s View 102.000 euro kan factureren aan Let’s Go Urban voor dat projectmanagement. In mails tussen de ingenieur van Let’s Go Urban en de advocaten van El Kaouakibi wordt gezegd dat daarvoor een competent persoon werd ingehuurd. Bewindvoerster Annemie Moens probeerde te achterhalen wie dat was. Een antwoord kreeg ze niet. Het brengt haar - nogal vlot - tot de conclusie dat de factuur frauduleus was.
In 2017 komt El Kaouakibi in het nieuws met de oprichting van de vzw WeLoveBXL in Molenbeek. Toenmalig minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon (N-VA) is na de aanslagen van 22 maart 2016 op zoek naar een jeugdproject in het kader van zijn Kanaalplan wanneer hij op de Leaders Meeting van Bepublic in Parijs onder de indruk raakt van netwerktijger El Kaouakibi en haar vlotte babbel. ‘Toen ze over haar werk vertelde, wist ik meteen: dit is wat we ook in Brussel nodig hebben.’ Jambon geeft haar 200.000 euro startkapitaal en zou toen ook gepolst hebben naar haar interesse in de politiek, zonder gevolg. Ook Vlaams minister voor Brussel Sven Gatz (Open VLD) kent een subsidie van 80.000 euro toe, die inmiddels al drie jaar op rij is uitgekeerd. ‘De aanvraag voldeed aan de doelstelling van het projectenkader’, aldus Gatz’ woordvoerster. Ook bedrijven als Bpost, Deloitte, Telenet en Brussels Airport geven geld.
In datzelfde jaar lanceert ze de bvba WannaWork, een rekruteringsbedrijf dat kansarme jongeren in contact wil brengen met bedrijven. Captains of industry als Thomas Leysen, Luc Bertrand, Françoise Chombar en Paul Parein stoppen haar 500.000 euro startkapitaal toe, bedrijven als Telenet en Deloitte gaan met WannaWork in zee. Nochtans zijn er dan al alarmsignalen afgegaan. Wanneer econoom Geert Noels haar in 2015 met twee andere ondernemers via fundraising wil helpen om een financieel deficit te dichten in het project van El Kaouakibi, haakt het trio uiteindelijk af als het merkt hoe flou de geldstromen zijn tussen de vzw en de privévennootschappen.
Imagebuilding
Ook Randstad gaat niet met WannaWork in zee, ondanks gesprekken. ‘Sihame wou ons laten betalen om ons werk te doen. Dat kon natuurlijk niet’, zegt Denys. ‘Vrij snel hoorde ik dat bedrijven die wel met WannaWork in zee gingen, afhaakten.’ Vandaag zijn alle betrokken stil. ‘Logisch’, zegt iemand die het van dichtbij volgde. ‘Voor die industriëlen was dat gewoon liefdadigheid, voor die bedrijven imagebuilding.’
WannaWork wordt een flop en het verslag van de bewindvoerster legt bloot waarom. Al vrij snel stroomt 475.000 euro via een obligatielening naar de vennootschap Point Urbain van El Kaouakibi en haar vriendin Erika Xuan Nguyen. In 2019 openen zij via Point Urbain het JJ House, een hippe eventlocatie en coworkingspace in het Jacob Jordaenshuis in Antwerpen. Een commercieel initiatief, maar El Kaouakibi verkoopt het aan de buitenwereld als een sociaal project, blijkt uit mailverkeer met de leveranciers van de beruchte keuken en meubels die door Let’s Go Urban betaald werden.
Iemand die El Kaouakibi lang verdedigde, legt uit in welke sfeer dat gebeurde. ‘Al haar bedrijfjes zaten samen in die coworkingspace van JJ House, de grenzen tussen subsidiegeld en privaat geld vervaagden. Er hing daar vooral een sfeer van ‘we zijn goed bezig’. Sihame ging er prat op dat alleen zij al dat sponsorgeld kon loskrijgen en dus mocht beslissen wat ermee gebeurde. Tijdens de events in JJ House waren de obers kansarme jongeren, dus zij vond dat een sociaal project. Ze is die hele structuur rond Let’s Go Urban gaan zien als een familiebedrijf. Ter haar verdediging: je moet sterk in je schoenen staan om als allochtone twintiger opgehemeld te worden door miljonairs en ministers, hoor.’
Een Antwerpse ondernemer verwoordt het harder: ‘Ze is ondernemertje beginnen te spelen met het geld van anderen. De grondslagen van de ontsporing zijn volgens mij megalomanie en een luxueuze levensstijl. Als je daar kritiek op gaf, schilderde ze je binnen haar ruime netwerk af als een racist. Ik zeg dit met pijn in het hart, want Let’s Go Urban is een prachtig project en volledig de verdienste van El Kaouakibi.’
Hallucinant
Terug naar het verhaal van de keuken en de meubels. Er zijn genoeg aanwijzingen dat de stad Antwerpen haar in 2018 is beginnen aan te moedigen versneld het investeringskrediet te besteden, omdat er na de verkiezingen misschien een bestuur zou aantreden dat Let’s Go Urban minder goed gezind was. Maar de verdediging van advocaat Johan Vande Lanotte dat de beruchte keuken en meubels slechts tijdelijk gestockeerd waren in JJ House sabelt de bewindvoerster genadeloos neer. Uit mailverkeer tussen El Kaouakibi en keukenbouwer Metos blijkt dat ze twee keukens op één factuur wou laten zetten, één voor JJ House en één voor Let’s Go Urban. Metos weigert, waarna El Kaouakibi in 2020 een keuken vraagt aan de stad.
Ze is ondernemertje beginnen te spelen met het geld van anderen.
Pas wanneer de zaak begin dit jaar losbarst, stelt de stad bij het controleren van de boeken vast dat ze in 2018 al een keuken heeft betaald voor het Urban Center. ‘De onwaarheden zijn hallucinant’, noteert de bewindvoerster, die tot de conclusie komt dat in de laatste drie jaar 450.000 euro van de vzw is afgewend naar de andere bedrijfjes van El Kaouakibi, zonder dat daar een duidelijke prestatie tegenover stond.
Moens gebruikt opvallend harde taal in haar verslag. El Kaouakibi en haar advocaten noemen het tendentieus. Dat de bewindvoerster betaald wordt door de gewezen Let’s Go Urban-bestuurders die begin dit jaar naar het gerecht trokken, is daar niet vreemd aan, klinkt het. Kris Luyckx, ook een Antwerpse Open VLD’er, is de advocaat van die bestuurders. Een partijgenoot: ‘De politieke show die El Kaouakibi verkocht, wekte veel wrevel op bij Open VLD’ers en N-VA’ers.’
Maar hoe kan het dat geen enkele subsidiërende overheid opmerkte wat fout ging? Bij schepen Ait Daoud klinkt het dat ze geen commentaar kan geven omdat er zowel een gerechtelijk als een intern onderzoek loopt. Bij het Vlaams departement Cultuur, Jeugd, Media valt te horen dat het in september 2019 - twee jaar na de toekenning van subsidies - gevraagd heeft naar een timing. ‘Tot begin februari de berichten in de media kwamen, waren er geen indicaties van misbruik. Wij waren aan het wachten op de eerste afrekeningen’, zegt de woordvoerster. De rapportering voor WeLoveBXL verliep correct, klinkt het elders in de Vlaamse regering. ‘Maar fraude met facturen is moeilijk te achterhalen’, zei Jambon woensdag in het Vlaams Parlement. De stad Antwerpen ontdekte recent meerdere vervalste facturen.
Een topmanager: ‘Er waren al jaren zoveel geruchten over slecht beheer dat ik me afvroeg waarom dat niet in de pers kwam en waarom Open VLD nog het risico nam om haar binnen te halen. Maar ja, iedereen is verblind geraakt door het topverhaal dat El Kaouakibi was.’
0 件のコメント:
コメントを投稿