AchtergrondEconomie
Met meer dan 22 miljard euro was de Van Peteghem-bon een regelrecht succes. Maar aan de andere kant heeft het de grootbanken er niet toe bewogen de rente op het spaarboekje op te trekken. Moet er in december dan maar een tweede, identieke staatsbon komen? De meningen zijn verdeeld.
Is een tweede staatsbon een reëel scenario - en een goed idee?
Het was minister van Financiën Vincent Van Peteghem (cd&v) zelf die stelde dat het uitschrijven van een tweede bon later dit jaar tot de mogelijkheden behoort. Nu de bankrentes na het eclatante succes van de eerste nauwelijks stijgen, kan het een aantrekkelijk idee lijken. Maar de afgelopen dagen klonk er luide kritiek op die optie. Zo sloeg premier Alexander De Croo (Open Vld) de deur helemaal dicht. Professor Paul De Grauwe (London School of Economics) hield wel een stevig pleidooi om regelmatig zo’n staatsbon uit te schrijven.
Professor financiële economie Hans Degryse (KU Leuven) is sceptisch. “Enerzijds is het te bezien hoe succesvol zo’n tweede identieke staatsbon zou zijn. De mensen hebben al de kans gekregen om in te tekenen en ze hebben dat massaal gedaan. Zo’n tweede staatsbon zal dus vermoedelijk veel minder geld in het laatje brengen. De overheid zou wel kunnen beslissen te kiezen voor een staatsbon op drie of vijf jaar met een hoger rendement. Dat zou voor velen wel weer aantrekkelijk kunnen zijn. Zeker als er hetzelfde fiscale toetje aan vasthangt (de roerende voorheffing bedraagt maar 15 in plaats van 30 procent, DT).”
Komt de financiële stabiliteit van de banksector in gevaar als er nog een staatsbon zou volgen?
De Belgen hadden voor ongeveer 300 miljard euro op de spaarboekjes staan. Daarvan is nu dus een kleine 10 procent weggevloeid. Door de strengere regels die zijn ingevoerd na de financiële crisis vijftien jaar geleden hebben alle banken wel voldoende buffer om dit te kunnen opvangen. Op dit ogenblik is er dan ook geen enkel probleem, zoals ook Belfius-CEO Marc Raisière vrijdag aanhaalde.
“Maar als er nog eens een dergelijke som wegvloeit, zullen de banken dat op een andere manier moeten financieren”, zegt Degryse. “Je ziet dat een aantal kleinere banken de rente op de termijnrekeningen al hebben opgetrokken. Banken zullen op zoek moeten naar duurdere financiering op de internationale kapitaalmarkten. En dan zou er wel extra druk kunnen komen.”
Hoezo, de banken hebben de afgelopen kwartalen toch recordwinsten geboekt? Ze kunnen dan tegen een stootje, lijkt het. Degryse: “Maar dat gaat over louter boekhoudkundige winst. Banken hebben nu veel hypothecaire leningen met een vaste rentevoet op hun balans, waarvan de marktwaarde veel lager ligt. De kans dat de banken vooral leningen zullen aanbieden met een variabele rentevoet, is reëel. Dat verlaagt hun risico, maar maakt lenen wel duurder. Kijk bijvoorbeeld naar Engeland, daar reageren de hypothecaire leningen veel sneller op de hogere rentes.”
Was die staatsbon dan een maat voor niets?
Het was sowieso beter geweest als de premier de optie van een tweede staatsbon niet zo resoluut van tafel had geveegd. Alleen al de dreiging zou de grootbanken misschien nog hebben doen bewegen. Nu ze weten dat er hoogstwaarschijnlijk geen bisnummer komt, bestaat de kans dat ze deze verliezen doorslikken en dat het dan weer business as usual is. Nochtans is ook ex-premier Yves Leterme (cd&v) bijzonder kritisch: “De grotere banken in ons land staan voor de opdracht een gepast antwoord te geven op de staatsbon”, zei Leterme aan de VRT. “Ik denk dat het goed is dat de toezichthoudende overheid nu zeer nauwlettend gaat kijken wat de banken de komende weken gaan doen.”
De verdienste van deze staatsbon is wel dat de risicoschuwe Belg ontdekt heeft dat er iets anders bestaat dan het spaarboekje. Degryse nuanceert. “Om echt voor verandering te zorgen, zou ook de fiscaliteit grondig moeten veranderen. Nu is het zo dat de eerste 980 euro van het spaarboekje fiscaal vrijgesteld is. Dat zou ook voor andere spaarproducten het geval moeten zijn. Bovendien hebben velen nu snel snel ingeschreven op de staatsbon, zonder echt ingelicht te zijn.”
Ander voordeel is dat de financiële markten de boodschap gekregen hebben dat de Belgen zelf in tijden van nood hun hoge staatsschuld kunnen financieren. Degryse: “Je zult in andere landen niet snel zien dat er 22 miljard opgehaald wordt in één week tijd. De markten hebben ook gunstig gereageerd: het renteverschil met Duitsland is met een paar basispunten gezakt. Maar hebben we dit middel wel op het optimale tijdstip ingezet: dat is de vraag. We hebben nu helemaal geen probleem om onze staatsschuld te plaatsen. Het is alsof je Messi op het veld brengt als je 5-0 voorstaat.”
Is het, met zo’n 500 miljard euro staatsschuld, niet sowieso beter als de overheid meer geld ophaalt?
Nee, van dat gigantische bedrag moet er jaarlijks slechts een fractie geherfinancierd worden. Volgend jaar gaat het over ongeveer 50 miljard euro. Gevolg is dat het Agentschap van de Schuld nu eigenlijk te veel geld heeft opgehaald. “En dat overschot zal het zelf op een of andere manier moeten beleggen”, zegt Degryse. “Zo kan het bijvoorbeeld obligaties van andere landen opkopen. Maar het is niet de bedoeling dat de Belgische staat zich als een bank gedraagt. Dat brengt ook weer extra risico’s met zich mee.”
Als er dan toch een tweede gelijkaardige staatsbon zou komen, ziet Degryse wel een goede tussenoplossing. “Stel dat ze bij de volgende ronde 5 miljard moeten herfinancieren. Ze zouden een limiet kunnen opleggen en de boeken sluiten als die 5 miljard is opgehaald. Dan stuurt men nog altijd een signaal naar de banken en toch heeft men niet te veel geld in kas.”
0 件のコメント:
コメントを投稿