AchtergrondEnergiecrisis
Over de energiecrisis bestaan veel mythes en misverstanden. Met behulp van Mathieu Blondeel, die als specialist energiepolitiek verbonden is aan de Britse Warwick Business School, brengt De Morgen opheldering.
1. ‘Deze energiecrisis is de doodsteek voor het klimaat’
Mathieu Blondeel: “Op korte termijn is de comeback van steenkool als energiebron in Europa opvallend. Maar op langere termijn blijft de Green Deal, het plan om Europa klimaatneutraal te maken tegen 2050, de hoeksteen van het crisisbeleid. Zo is het doel voor hernieuwbare energie tegen 2030 verhoogd van 40 naar 45 procent.
“Belangrijk is ook dat het politieke beeld rond hernieuwbare energie is gewijzigd. Van ‘goed voor het klimaat’ 30 jaar terug, naar ‘goed voor het klimaat én goedkoop’ 10 jaar terug, tot ‘goed voor het klimaat, goedkoop én veilig’ nu. De les van deze energiecrisis is dat je als Europa niet afhankelijk wil zijn van schimmige regimes voor je energiebevoorrading. En de enige manier om dat te doen is door te vergroenen. In Europa lijkt men dat te beseffen.
“Internationaal zie je dat de strijd tegen klimaatverandering voortgaat. In de VS stelt de nieuwe Inflation Reduction Act 370 miljard dollar (366 miljard euro) beschikbaar voor het klimaat. China en Zuid-Korea zetten door met hun groene plannen. In Japan wordt nagedacht over een nucleaire renaissance: 17 van de 33 gesloten kerncentrales zouden volgend jaar weer opgestart worden. Wat je ook vindt van kernenergie, voor het klimaat is dat goed.”
2. ‘Rusland staat alleen in deze economische oorlog’
“In de eerste zes maanden van de oorlog heeft Rusland voor 158 miljard euro aan fossiele brandstoffen geëxporteerd. Iets meer dan de helft daarvan nog altijd naar Europa. De rest is naar andere landen uitgevoerd. Het gaat om 73 miljard euro. Een bedrag dat de komende jaren ongetwijfeld zal oplopen”, zegt Blondeel.
“Rusland is begonnen met een economische en politieke ‘pivot to Asia’. China is Duitsland voorbijgestoken als grootste importeur van Russische fossiele brandstoffen. De import is er met 17 procent gestegen sinds de start van de oorlog in Oekraïne. Rusland en China hebben ook een principeakkoord over de bouw van een nieuwe pijpleiding, Power of Siberia 2. Een pijpleiding die gas dat nu nog bestemd is voor Europa straks naar China moet brengen en qua capaciteit te vergelijken is met Nord Stream 1 naar Duitsland.
“Ook India importeert meer Russische olie: van bijna niks voor de oorlog tot 1 miljoen vaten per dag vandaag. De eenvoudige reden is dat Rusland die vaten met een korting van 30 dollar per vat heeft aangeboden. Westerse kritiek hierop is hypocriet als je ziet hoeveel gas en olie we zelf nog in Rusland hebben gekocht.
“Japan, een westerse bondgenoot, heeft beslist om enkele bedrijven een aandeel te laten houden in grote olie- en gasprojecten in Rusland. Dit moet ervoor zorgen dat de Japanse industrie niet zonder olie en gas valt. Zelf heeft het land weinig of geen fossiele brandstoffen. Ook grote groeilanden zoals Brazilië, Mexico en Turkije doen niet mee met de sancties.”
3. ‘Dit is een Europese crisis’
“De lng-markt vandaag doet me denken aan een Afrikaanse spreuk: ‘Waar de olifanten vechten, wordt het gras vertrappeld’. Europa is dit jaar met zakken vol geld op zoek gegaan naar lng. We hebben de ene na de andere cargo opgekocht. Maar uiteraard gaat dat ten koste van andere landen, vooral van ontwikkelingslanden met minder financiële slagkracht.
“Dit terwijl landen zoals Pakistan en Bangladesh zich in de voorbije jaren – mede onder westerse druk – voorzichtig afgewend hebben van steenkool voor hun stroomproductie en zijn overgestapt op gas. En dus op de aankoop van lng, want die landen hebben geen eigen voorraden.
“Pakistan kampt intussen al maanden met lng-tekorten, die er leiden tot black-outs, afschakelingen, stijgende energieprijzen en hoge inflatie. Mede als gevolg van die inflatie zijn er onlusten uitgebroken en is premier Imran Khan in april moeten opstappen. Maar de nieuwe regering kampt met net hetzelfde probleem. Een voorbeeld: in juli heeft Pakistan een tender uitgeschreven voor tien lng-cargo’s. Er is geen enkel bod uitgebracht. Lng-leveranciers kunnen gewoon veel meer verdienen door hun tankers naar Europa te sturen.”
4. ‘Alles draait om gas en elektriciteit’
“Ook voor olie kan het gevaarlijk worden. De G7 heeft recentelijk een prijsplafond voor Russische olie afgekondigd. Belangrijk: dit houdt in dat verzekeraars uit die zeven landen geen tankers met Russische olie meer mogen verzekeren voor wie zich niet aan het prijsplafond houdt. Dit kan een grote impact hebben op de wereldwijde oliemarkt, want 90 procent van de zeevaart wordt door de G7 verzekerd. Er kan heel wat olie van de markt verdwijnen als handelaars niet meegaan met het plafond.
“Dit terwijl de oliemarkt al onder druk staat. De OPEC+, dus met Rusland erbij, heeft vorige week beslist om vanaf oktober de olie-output terug te draaien met 100.000 vaten per dag. Een dikke middelvinger naar VS-president Joe Biden, die in juli nog in Saudi-Arabië op bezoek is geweest met de vraag om meer olie op te pompen – een omstreden trip.
“De VS zijn al sinds maart 1 miljoen vaten per dag uit de eigen strategische reserve op de markt aan het brengen om de prijzen aan de pomp laag te houden. Normaal zou dat zes maanden duren. Wat als de Amerikanen hier binnenkort echt mee stoppen? Dan gaan de prijzen door het plafond en krijgen we een oliecrisis. Het enige wat dan zou kunnen helpen om de olieprijzen te drukken, is een recessie. Wat dan weer grote politieke en economische gevolgen zou hebben.”
0 件のコメント:
コメントを投稿