Over de hele wereld worden miljarden dollars vuil geld witgewassen via duizenden schermvennootschappen in het Verenigd Koninkrijk. Ook België is er de dupe van. En de belangrijkste stroman woont in ons land.
Acht overschrijvingen vertrekken in de lente van 2015 van een Belgische bankrekening. Samen zijn ze goed voor meer dan 17 miljoen dollar. Elke transactie belandt bij een bankrekening op Cyprus, bij de Hellenic Bank. Die rekening is eigendom van Chadborg Trade LLP.
Die Britse schermvennootschap is illustratief voor tal van soortgelijke vennootschappen. Wie erachter schuilgaat, is een mysterie. Wie het adres opzoekt, belandt in een winkelstraat in Hertfordshire, ten noorden van Londen. Daar treffen we een klein bakstenen gebouw dat nog honderden andere Britse vennootschappen gebruiken als postbusadres. Ook de namen van de beheerders vormen een dood spoor: het zijn twee andere postbusvennootschappen in Dominica, een onafhankelijke eilandstaat in de Caribische Zee.
Belangrijkste stroman woont in België
De belangrijkste stroman in de FinCEN Files woont in Vlaams-Brabant. Massa’s documenten van Britse schermvennootschappen dragen zijn handtekening. Wie is Ali M.?
Samen vormen ze het perfecte rookgordijn om anoniem geld te verschuiven over de hele wereld. En Chadborg Trade is gebruikt in een van de grootste witwasschandalen ooit, waarbij een berg verdacht geld uit Rusland is witgewassen en is omgezet in miljarden dollars.
Aan de lopende band opgericht
De meer dan 2.100 vertrouwelijke meldingen van grote banken aan de Amerikaanse antiwitwascel FinCEN illustreren hoe groot het probleem van de Britse schermvennootschappen zoals Chadborg Trade LLP is. In die rapporten alleen al duiken 3.267 van die Britse vennootschappen op. Ze zijn aan de lopende band opgericht door een handvol agentschappen, die ze beheren voor klanten over de hele wereld.
Allemaal zijn ze gevestigd op dezelfde postbusadressen in het Verenigd Koninkrijk. Op datzelfde adres in de winkelstraat ten noorden van Londen vonden we nog twee schermvennootschappen die transacties deden met Belgische rekeningen.
Honderden Britse schermvennootschappen geven een adres op van Mail Boxes Etc., een bedrijf dat postbussen aanbiedt. Een van die schermvennootschappen is gebruikt in constructies om 2,9 miljard dollar verdacht geld uit Azerbeidzjan te loodsen. Twee andere schermvennootschappen die ook zijn gebruikt voor witwaspraktijken vinden we terug op het adres van een privéwoning in Leicester. Daar blijkt een alleenstaande Letse poetsvrouw te wonen die niets van vennootschappen kent. ‘Hier komen heel veel brieven toe, die ik telkens moet terugsturen, want dit is maar een gezinswoning’, laat de vrouw ons weten.
Wat speelt zich af achter het rookgordijn dat de Britse vennootschappen opwerpen? Uit onze analyse blijkt dat meer dan de helft van de Britse schermvennootschappen (1.656) die in de FinCEN Files opduiken, zijn opgezet door slechts vier agentschappen. Een van die agentschappen kunnen we linken aan liefst 600 schermvennootschappen. Sommige pakken ermee uit dat ze voor 330 dollar binnen drie dagen een vennootschap voor u kunnen oprichten.
Veel Russische klanten
Als we natrekken wie die agentschappen leidt, blijken de toplui vaak in een van de Baltische staten - Estland, Letland of Litouwen - te wonen, of uit die landen afkomstig te zijn en in het Verenigd Koninkrijk te wonen. Hun websites doen vermoeden dat ze ook veel Russische klanten bedienen.
De meeste schermvennootschappen die in de FinCEN Files opduiken, hebben ook een rekening bij een bank in de Baltische staten, waarvan er al meerdere in opspraak kwamen voor hun lakse antiwitwasbeleid. De Estse tak van Danske Bank moest in 2014 meer dan 800 rekeningen sluiten die betrokken waren bij grote witwasconstructies. De rekeningen stonden vooral op naam van Britse vennootschappen.
De Britse schermvennootschappen zijn uitgegroeid tot het gedroomde instrument om wereldwijd geld wit te wassen, van opbrengsten uit fraude, corruptie tot drugshandel.
Als we opzoeken wie de officiële eigenaars van de Britse schermvennootschappen zijn, blijken dat nog andere schermvennootschappen te zijn, gevestigd in notoire schuiloorden zoals Belize, Panama of de Seychellen. Die zijn niet te linken aan de echte eigenaars. Opnieuw gaat het om constructies die in handen zijn van de agentschappen die ook de Britse schermvennootschappen hielpen op te zetten. Alleen zij weten wie de echte ‘volmacht’ heeft, hun klant die erachter schuilgaat. Op het internet vonden we amper info over de Britse vennootschappen die in de FinCEN Files opduiken, evenmin als andere aanwijzingen dat ze echte bedrijfsactiviteiten hebben.
De Britse schermvennootschappen zijn uitgegroeid tot het gedroomde instrument om wereldwijd geld wit te wassen, van opbrengsten uit fraude, corruptie tot drugshandel. Omdat ze een schijn van legitimiteit bieden die postbusconstructies op beruchte belastingparadijzen onder de palmbomen niet hebben. Het aantal Britse ‘limited liability partnerships’ (LLP) en ‘limited partnerships’ (LP) is geëxplodeerd van amper 20.000 in 2004 naar meer dan 100.000 in 2017.
FinCEN Files
Meer dan 400 onderzoeksjournalisten over de hele wereld, ook van De Tijd, hebben 16 maanden geheime Amerikaanse rapporten onderzocht. Het gaat om meer dan 2.100 meldingen van verdachte geldstromen die banken deden bij de Amerikaanse antiwitwascel FinCEN. De gelekte documenten, die we de FinCEN Files noemen, gaan terug tot 2008, maar zijn vooral opgesteld tussen 2011 en 2017. De verdachte geldstromen in de rapporten zijn goed voor een astronomisch bedrag van ruim 2 biljoen of meer dan 2.000 miljard dollar.
De FinCEN Files zijn in handen gekomen van de Amerikaanse website BuzzFeed News, die de rapporten heeft gedeeld met het internationale consortium van onderzoeksjournalisten ICIJ. ICIJ bericht in 88 landen samen met 109 media over wat de documenten onthullen. In België gebeurt dat door journalisten van De Tijd, Knack en Le Soir.
Ook in België
Ook het Belgische gerecht ziet de Britse schermvennootschappen opduiken in allerlei strafdossiers. Zijn onze banken voldoende waakzaam om verdachte transacties op te merken als er Britse vennootschappen mee gemoeid zijn? In de FinCEN Files vonden we nog voorbeelden van witwasmeldingen over Britse schermvennootschappen die geld stortten op of ontvingen van rekeningen bij Belgische banken. Verder onderzoek leert dat achter die transacties personen uit Oezbekistan, Azerbeidzjan en Oekraïne schuilgingen.
Eén geval gaat over een Britse schermvennootschap die in 2014 en 2015 zeven overschrijvingen deed vanop een rekening bij Belfius in Brussel, onder andere naar Panama. Enkele maanden na de transacties is de Britse schermvennootschap al opgedoekt. Wist Belfius op dat moment wie achter de Britse vennootschap schuilging? Werd dat gescreend?
Belfius laat weten dat het wegens de bankdiscretie en de antiwitwasregels niets kan zeggen over individuele klantenrelaties. Maar de bank benadrukt dat ze alleen in zee gaat met rechtspersonen waarvan ze de uiteindelijke begunstigde kent, en dat ze veel inspanningen levert om ongewone transacties op te sporen. ‘Als Belfius atypische verrichtingen constateert, is er een melding aan de antiwitwascel en vaak ook een verbreking van de klantenrelatie’, luidt het.
Ook de Belgische antiwitwascel probeert de constructies te doorprikken, maar zolang de Britse vennootschappen op grote schaal misbruikt kunnen worden, is het dweilen met de kraan open.
Valse jaarrekeningen
Waarom trekken de Britten de stekker niet uit deze witwasmachine? Britse vennootschappen worden geregistreerd via Companies House. Dat is een Britse overheidsdienst met een hoofdkantoor in Cardiff in Wales. De LLP’s moeten bij Companies House jaarrekeningen indienen. Het is illegaal daar valselijke beweringen in te doen. Maar dat is slechts de theorie. Al wie het bankverkeer van de Britse schermvennootschappen kan inkijken, ziet meteen dat de jaarrekeningen bij Companies House bulken van de valse aangiftes.
LLP EN LP?
De Britse vennootschappen die worden gebruikt als scherm om geld mee wit te wassen zijn ‘limited liability partnerships’ (LLP) en ‘limited partnerships’ (LP). Die bestaan al lang, maar vanaf de eeuwwisseling werden ze steeds populairder bij corrupte politici, schimmige zakenlui en criminele organisaties. Constructies in notoire belastingparadijzen als de Kaaimaneilanden of het eiland Man worden almaar vaker geweerd door banken, en zo’n vennootschap wekt in het Verenigd Koninkrijk veel minder argwaan. Een LLP of LP is ook snel opgericht. De publicatieverplichtingen zijn beperkt. Wat je aangeeft als zakencijfer is publiek, maar het wordt zo goed als niet gecontroleerd.
Uit ons onderzoek blijkt dat Chadborg Trade, de Britse vennootschap die 17 miljoen dollar kreeg van een Belgische rekening, tussen 2012 en 2015 in totaal wereldwijd ruim 700 miljoen dollar ontving. Als we kijken wat in die periode officieel bij Companies House is aangegeven, zien we amper 49.000 Britse pond aan inkomsten.
En dat is lang geen alleenstaand geval. Een massa Britse schermvennootschappen die we onder de loep namen, blijken veel grotere geldsommen te verschuiven dan ze officieel aangeven. Sommige jaarrekeningen zijn zelfs exacte kopieën van elkaar en dus flagrant vals.
In 2016 nam de Britse regering een maatregel zodat de meeste Britse vennootschappen moeten prijsgeven wie meer dan een kwart van de aandelen in handen heeft. Maar er is nooit een mechanisme ingevoerd om dat ook in de praktijk te controleren en af te dwingen.
Vrijdag, enkele dagen voor onze artikelreeks verscheen, nam de Britse regering de vlucht vooruit en kondigde ze meer maatregelen aan om Companies House te reorganiseren en beter te weten wie de zaakvoerders en eigenaars echt zijn. Of dat veel zal helpen, valt nog af te wachten.
0 件のコメント:
コメントを投稿