Dat het debat over kernenergie weer polariseert, laat Elia-topman Chris Peeters koud. ‘Er is een keuze gemaakt en we zullen die uitvoeren. Het is het Brussel-Halle-Vilvoorde-debat van deze tijd. Tot de laatste dag zal er discussie zijn, maar daarna zullen we snel vergeten waarom we daar zo lang mee bezig zijn geweest.’
Een interne mededeling dat Electrabel niet meer investeert in de optie om twee kerncentrales langer open te houden leidde tot verhitte discussies in de politiek en op de sociale media. De nieuwe minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) kreeg meteen de wind van voren. ‘Ik heb donderdagochtend besloten om Twitter even dicht te houden. We hebben precies meer energie- experts dan virusexperts’, zegt Chris Peeters, de CEO van de stroomnetbeheerder Elia. De mededeling van Electrabel, die snel werd afgezwakt, verbaast hem niet. ‘Vroeger was het toekomstbeeld vaag. Nu is er een duidelijke keuze om de kerncentrales uit te schakelen. De consequentie is dat de spelers in de markt zullen bewegen.’
Dat de discussie soms verengd wordt tot kernenergie versus hernieuwbaar of gas stoort Peeters. ‘Het is veel subtieler dan dat. Ze gaat maar om de verlenging van twee van de zeven kerncentrales. Over de andere vijf was geen discussie wegens hun ouderdom, dure investeringen of scheurtjes.’
Groen en de N-VA, de meest uitgesproken voor- en tegenstanders van een totale kernuitstap, waren het volgens Peeters eens dat er een compensatie moet komen om die vijf kerncentrales te vervangen. Met het CRM-capaciteitsmechanisme worden nieuwe investeringen gesubsidieerd. ‘Er was de jongste jaren te weinig gedaan om de sluiting op te vangen. Daardoor zijn gascentrales nog de enige zware artillerie die we kunnen inzetten’, zegt Peeters.
Mensen lijken bij een afschakeling vooral bezorgd om hun diepvriezer, maar er gaat veel meer fout. Er is een impact op het investeringsklimaat en de criminaliteit.
Wat dan met de laatste twee kernreactoren moest gebeuren, is een ideo- logische keuze, vindt Peeters. ‘Het is niet aan Elia om zich uit te spreken over de productiemix. De politiek neemt de beslissingen. Het is zoals met de virologen: zij geven advies over de pandemie, maar de politiek neemt andere zaken mee in rekening. Wij kijken of we het net kunnen managen en geven cijfers. De politiek moet afwegingen maken over kernafval, import- afhankelijkheid, de kosten van nieuwbouw en de renovatie van kerncentrales.’
Zal het licht na 2025 aan blijven?
Chris Peeters: ‘Het licht zal niet uitvallen. We zullen daar alles aan doen. We hebben vaak gevraagd om knopen door te hakken, omdat het debat bleef duren. Nu zegt de minister dat de kernuitstap uitgevoerd wordt. Je kan de politieke keuze goed vinden of niet, maar nu is er wel de duidelijkheid waar de sector naar op zoek was. Er is ook realisme door er een monitoring van de bevoorrading en de prijzen aan te koppelen.’
In de lente zei u dat het al een voor twaalf was om alternatieven klaar te stomen.
Peeters: ‘De timing blijft krap. Voor de minister is het CRM-ondersteunings- mechanisme een prioriteit. Het is nog mogelijk, maar we mogen geen grote tegenslagen meer hebben. Raken alle projecten op tijd vergund en gebouwd? De sector zegt van wel.’
Is de monitoring geen achterpoortje voor een bocht over kernenergie?
Peeters: ‘In 2018 kregen we door betonproblemen in kerncentrales de grootste bevoorradingscrisis ooit. De voorstanders van kernenergie waren daardoor nog meer overtuigd dat het zonder niet kan en de tegenstanders raakten nog meer overtuigd van een snelle sluiting. Het debat zal gepolariseerd blijven tot de laatste dag. Daarna zullen we snel vergeten waarom we daar zo lang mee bezig geweest zijn. Kijk naar het debat over Brussel-Halle-Vilvoorde of die dorpjes in Voeren. Daar was er discussie tot de laatste dag, terwijl we ons nu afvragen waarover dat allemaal ging.’
Tenzij het niet in orde komt en de kostprijs van elektriciteit sterk oploopt…
Peeters: ‘Ik heb er een goed gevoel over. Al sluit ik niet uit dat bij de monitoring op een zeker moment extra maatregelen genomen moeten worden. Je moet appelen met appelen vergelijken. Als je een oude auto vervangt door een nieuwe, heb je in het begin hogere leasingkosten. Maar je moet dat verrekenen met de grote investeringen in de renovatie van de kerncentrales. Die zullen geen grote nucleaire rentebonus meer opleveren. Een studie van Energyville toont aan dat de totale kosten voor de maatschappij met of zonder twee kerncentrales niet zo ver uit elkaar liggen.’
We zullen net als Duitsland elders energie moeten halen, bijvoorbeeld offshorewind uit Noord-Europa.
Hadden we een ander resultaat gehad als er sneller was beslist?
Peeters: ‘Hier maken we bochten van 180 graden. In Duitsland hebben ze in 2011 besloten alle kernreactoren te sluiten in een stappenplan en dat voeren ze rigoureus uit. Regeringen hebben slechts kleine aanpassingen gedaan, maar de Energiewende loopt al 20 jaar in dezelfde richting.’
Er is ook kritiek op het aantal gascentrales dat er moet komen. Bij de Commissie voor de Regulering van de Elekriticteit en het Gas (CREG) en ook in Europa klinken geluiden dat het met minder kan.
Peeters: ‘In 2018 moesten we de buurlanden om hulp smeken en veel noodgeneratoren plaatsen. Vinden we dat aanvaardbaar omdat de kosten meevallen? De politiek moet een keuze maken voor een risicoprofiel van een land. Dat heeft verregaande gevolgen van het investeringsklimaat tot de criminaliteit. Mensen lijken bij een afschakeling vooral bezorgd om hun diepvriezer, maar er gaat veel meer fout. In landen waar dat geregeld gebeurt, zitten mensen met een geweer in de zetel om hun hebben en houden te beschermen, omdat ze weten dat de politie niet kan komen.’
‘We baseren onze berekeningen altijd op de beste inschatting van het moment. We gaan onze hypotheses niet aanpassen door geroep van bepaalde partijen. Als de politiek het vraagt, passen we ons model aan. Maar als het dan enkele winters allemaal krapper wordt, moet ze het maar uitleggen.’
Is het vreemd dat we nu een energietransitie doen, maar toch eerst meer CO₂ gaan uitstoten. Of is dat maar wat tijdelijk stof bij de verbouwing, zoals de minister zegt?
Peeters: ‘Nu is een warmtepomp qua CO₂ de beste oplossing, maar als je snel moet verbouwen omdat er scheuren in je huis zitten, kan je die niet kiezen. Daarom zullen we nu vooral gascentrales in het CRM zien. Dat geeft een schok van extra CO₂ in België, maar minder dan in sommige berekeningen. Gascentrales draaien minder dan kerncentrales en er zal op sommige momenten groene stroom ingevoerd worden.’
‘Je moet ook naar het Europese verhaal kijken: onze nieuwe gascentrales zullen soms draaien voor export naar het buitenland, omdat ze goedkoper zijn dan hun minder efficiënte kolen- of gasinstallaties. Dat is net de bedoeling van het ETS-systeem (European Emission Trading Scheme, red.): de CO₂-uitstoot op Europese schaal reduceren.’
‘We blijven maar polariseren tussen wel of niet nucleair, maar dat is een klein deel van het totale verhaal. Die 2 gigawatt aan centrales leveren 10 van de 85 terawattuur (TWh) stroom die we jaarlijks verbruiken. Het totale Belgische energieverbruik is echter 400 TWh. We hebben veel meer impact op de uitstoot van CO₂ als we wat beter ons best doen bij de verwarming van gebouwen en in mobiliteit.’
Kunnen we CO₂ neutraal worden in 2050?
Peeters: ‘In België is de uitdaging zeer groot met een energie-intensieve industrie, een dichtbevolkte oppervlakte en weinig kust. Het is bijna onmogelijk om op eigen grondgebied voldoende hernieuwbare energie te produceren.’
Dat zijn argumenten voor kernenergie.
Peeters: ‘Ik maak alleen een vaststelling. Wij zullen net als Duitsland elders energie moeten halen. Offshore wind is snel veel goedkoper geworden en het potentieel in Noord-Europa is groot. We kunnen samenwerken met landen die overschotten zullen hebben, zoals het VK, Noorwegen, Denemarken en Nederland.’
0 件のコメント:
コメントを投稿