Om de extreme energieprijzen als gevolg van de oorlog in Oekraïne aan te pakken, zal de Europese Commissie tijdelijk ingrijpen op de inkomsten van energieproducenten, zo kondigde voorzitter Ursula von der Leyen vanochtend aan. Maar hoeveel moeten die producenten dan afstaan? En wat moet dat uiteindelijk betekenen voor de lidstaten en ons, de energieverbruikers?
Het was spannend afwachten welke maatregelen Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen vanochtend in haar "state of the union" naar voren zou schuiven om de energiecrisis aan te pakken. Uiteindelijk sprak ze vooral over een verplichte beperking van het stroomverbruik en een plafond op de inkomsten van energieproducenten. Over een echt prijzenplafond voor gas is nog geen eensgezindheid tussen de lidstaten en wordt nog onderhandeld.
Na de state of the union heeft de Commissie meer details bekendgemaakt over de maatregelen die wel al naar voren worden geschoven:
Verbruik beperken
Hoe moet dat concreet verlopen?
Heel concreet stelt de Commissie voor om lidstaten te verplichten de elektriciteitsconsumptie te verminderen met 5 procent tijdens de piekuren. Het gaat dan specifiek over de uren met de hoogste verwachte prijs (de lidstaten moeten die zelf aanduiden). In totaal moeten lidstaten de totale vraag naar stroom verminderen met 10 procent tot 31 maart 2023.
Wat is het effect?
Die maatregel zou volgens de berekeningen van de Commissie het gasverbruik in de winter naar beneden kunnen brengen met 1,2 miljard kubieke meter. Die link tussen een lagere vraag naar stroom en een lager gasverbruik is niet zo vreemd, omdat heel wat elektriciteitscentrales gasgestookt zijn. Als de vraag in die mate daalt, zou dat (in theorie) ook de extreme prijzen moeten temperen, luidt de redenering. Los daarvan betekent alles wat je niet verbruikt natuurlijk sowieso een kostenbesparing.
Overwinsten afromen
Hoe moet dat concreet verlopen?
Energieproducenten die momenteel aan bijzonder lage kosten stroom kunnen produceren, maar wel kunnen profiteren van de hoge prijzen op de markt, krijgen een tijdelijk inkomstenplafond opgelegd. Het gaat dan bijvoorbeeld over bepaalde producenten die actief zijn in kernenergie, maar ook in bruinkool of hernieuwbare energie.
Zij mogen ten laatste vanaf 1 december dit jaar tot 31 maart volgend jaar maar maximum 180 euro per megawattuur verdienen aan hun geproduceerde stroom. Volgens de Europese Commissie ligt die 180 euro per megawattuur nog altijd ruimschoots boven de gemiddelde marktprijs tijdens piekuren die producenten verwacht hadden te krijgen vóór de oorlog tussen Rusland en Oekraïne. In mensentaal: het inkomstenplafond zal die bedrijven (nog steeds volgens de Commissie) geenszins schaden.
Daarnaast zullen bedrijven in de olie-, gas-, steenkool- en raffinagesector die niet onder dat inkomstenplafond vallen ook een tijdelijke solidariteitsbijdrage moeten betalen. Ook hier gaat het om een afroming van overwinsten: als een bedrijf in 2022 meer dan 20 procent meer winst gemaakt heeft in vergelijking met de gemiddelde winst van de voorbije 3 jaar, moet alles boven die 20 procent naar de lidstaten gaan.
Wat is het effect?
De Europese Commissie berekent dat het tijdelijke inkomstenplafond over de hele EU bekeken 117 miljard euro per jaar zou kunnen opbrengen, al hangt dat bedrag natuurlijk af van de stroomproductie van die bedrijven en de hoogte van de energieprijzen tijdens de wintermaanden. De solidariteitsbijdrage van andere bedrijven zou nog eens naar schatting 25 miljard euro kunen opbrengen.
Al het geld dat zo binnenkomt, moet naar de lidstaten gaan, die daarmee dan de energiefacturen van hun burgers en bedrijven moeten proberen te milderen. Hoe jij en ik dat dan concreet zullen voelen in onze portemonnee hangt dus in essentie af van hoeveel ons land uiteindelijk zal krijgen en wat de regering met dat geld wil doen.
Nog geen prijsplafond op ingevoerd gas?
15 EU-lidstaten, waaronder België, vragen al langer dan vandaag om een concreet prijsplafond op gas in te voeren. Maar von der Leyen vermeldde die (nog lopende) discussies daarover slechts zijdelings in haar state of the union. Een concrete beslissing lijkt er dus nog niet.
Frans Timmermans, vicevoorzitter van de Europese Commissie, zegt nochtans dat dat voorstel wel degelijk klaar is, "maar er zijn ook heel wat landen die dat niet willen". "We willen niet dat iets in de Europese Raad (met de regeringsleiders van de 27 lidstaten, red.) sneuvelt op een manier die dan Poetin in de kaart speelt. Dus we zijn daar wat voorzichtiger mee."
Bovendien, zo zegt hij, is de import van Russisch gas in Europa intussen gedaald tot 9 procent. "Als je daar een prijsplafond op zet, is het resultaat nogal beperkt. Dan moet je dus spreken over een plafond op de prijs van al het gas, maar daarover is er dus nog verdeeldheid."
Toch slaat Timmermans de deur zeker niet definitief dicht. "Als Charles Michel (de voorzitter van de Europese Raad, red.) de lidstaten op één lijn kan krijgen, hebben wij ons voorstel klaarliggen. Maar de Commissie kan nog zoveel mooie plannen maken: als je de landen niet op één lijn krijgt, gaan die plannen niet door."
0 件のコメント:
コメントを投稿