InterviewAnouk Borst
In Zweden is ‘de grootste’ voorraad zeldzame aardmetalen van Europa gevonden, kondigt mijnbouwbedrijf LKAB aan. ‘We hebben voor de groene transitie steeds meer van die metalen nodig’, zegt geologe Anouk Borst (KU Leuven/ AfricaMuseum). ‘Nu zijn we vooral afhankelijk van China.’
Hoe schat u de aankondiging van het mijnbouwbedrijf LKAB in?
“Ze hebben zeldzame aardmetalen gevonden in het mineraal apatiet dat ze delven om er fosfaat uit te halen dat gebruikt wordt als meststof. De zeldzame aardmetalen zitten altijd samen met vijftien vervat in gesteente. Het gaat onder andere om neodymium en samarium. Het is voor geologen een beetje verrassend omdat deze locatie, in Kiruna in het noorden van Zweden, niet meteen op onze radar stond als eventuele bron van zeldzame aardmetalen.”
“Maar LKAB komt wel degelijk met bewijs dat ze een lage concentratie van zeldzame aardmetalen hebben gevonden. Of het nu de grootste voorraad in Europa is, durf ik niet te zeggen. Want er zijn ook in zuid-Zweden, Groenland en Rusland grote hoeveelheden erts met iets hogere concentraties zeldzame aardmetalen aangetroffen. Maar die zitten daar wel in moeilijker te verwerken mineralen dan apatiet.”
Is de gevonden concentratie groot genoeg om te commercialiseren?
“Het is een lage concentratie van zo’n 0,85 gewichtsprocent aan oxides van die metalen in het apatiet. Die hoeveelheid zien we doorgaans als een te lage concentratie om economisch rendabel te zijn. Maar omdat LKAB in deze mijn toch al apatiet wil delven is het mogelijk wel te doen omdat de zeldzame aardmetalen in feite een bijproduct zijn. Bovendien bestaat die mijn al, waardoor je protesten vermijdt die doorgaans gepaard gaan bij de aanleg van een nieuwe mijn. In Groenland en zuid-Zweden kunnen de voorraden zeldzame aardmetalen niet worden gedolven omdat de bevolking de milieuschade van zo’n mijn vreest en zich verzet.”
“Wel kan het lang duren vooraleer LKAB alle vergunningen in orde heeft en moet het een nieuw proces uitrollen om de zeldzame aardmetalen uit het mineraal te halen. Op zich bestaat die methode, maar doorgaans gebeurt dat niet op dezelfde plek als in de mijn. Maar het is voor Europa cruciaal dat we de stoffen zowel hier delven als bewerken en dat niet aan China overlaten.”
Waarvoor worden deze zeldzame metalen vooral ingezet?
“In deze vondst zit vooral veel neodymium en dat aardmetaal is essentieel voor heel sterke magneten die in windturbines en elektrische wagens zitten. We hebben hier veel meer van nodig om de groene energietransitie vorm te geven. Tegen 2030 zou de productie van zeldzame aardmetalen daarom ongeveer moeten vervijfvoudigen. Dan is het een echte opsteker dat we die in Europa vinden, want nu zijn we dus vooral van China afhankelijk hiervoor. Het land domineert de mijnbouw en de verwerking van deze grondstoffen. Net daarom zetten Australië en de VS nu extra in op mijnbouw voor zeldzame metalen. Europa heeft tot nu niets opgedolven.”
Net daarom zegt de CEO van LKAB dat deze vondst ‘de nieuwe olie kan worden’ en van Zweden een nieuwe machtsfactor kan maken.
“Dat gaat volgens mij wat te ver. We hebben namelijk niet één grondstof zoals olie nodig, maar heel veel verschillende mineralen en voor vele daarvan hebben bepaalde landen nu al een monopolie, zoals Congo voor kobalt. Overal waar dit soort vondsten wordt gedaan zal veel meer moeten worden gedolven, maar dat ligt moeilijk omdat het soms gepaard gaat met lokale milieuschade. We kunnen de mijnbouw van de toekomst voor een stuk wel schoner en efficiënter maken, maar het blijft een grote ingreep. Dat stelt ons voor een dilemma. Afhankelijk blijven van China, waar weinig veiligheids-of milieuvoorschriften gelden, of toch meer eigen mijnbouw waarbij we veel meer controle hebben over de impact op de omgeving?”
“In Kiruna zal die ene mijn die er al is ons niet voorzien van alles wat we nodig hebben. We moeten beter beseffen dat onze windturbines, elektrische wagens, laptops en gsm’s niet aan de bomen groeien, maar uit de grond moeten worden gedolven.”
0 件のコメント:
コメントを投稿