De pijnstiller fentanyl, een Belgische uitvinding, speelt volgens een Amerikaanse rechter een rol in de opioïdencrisis. ‘In de VS zie je voor dergelijke middelen zelfs reclame op televisie. Hier worden ze alleen onder strikt medisch toezicht toegediend’, zegt een Belgische pijnexpert.
Een rechter in de Amerikaanse staat Oklahoma oordeelde maandag, na een proces van zeven weken, dat de Amerikaanse farmareus Johnson & Johnson 572 miljoen dollar (515 miljoen euro) moet betalen voor zijn rol in de lokale opioïdencrisis. Dat bedrag valt wel een stuk lager uit dan de eis van 17 miljard dollar van de openbaar aanklager.
Alleen in Oklahoma overleden sinds 2000 meer dan 6.000 Amerikanen door opioïdenmisbruik. Cijfers van de Amerikaanse overheid geven aan dat in het hele land dagelijks 46 mensen sterven aan een overdosis voorgeschreven opioïden.
Johnson & Johnson en zijn Belgische dochter Janssen Pharmaceutica zijn volgens de rechter mee verantwoordelijk voor talloze verslavingen omdat ze de staat overspoeld hebben met krachtige pijnstillers. Een van de geviseerde middelen is de Duragesic-pleister. Die bevat fentanyl, een synthetisch opiaat en krachtig alternatief voor morfine dat in de jaren 50 werd ontwikkeld door dokter Paul Janssen, de stichter van Janssen Pharmaceutica. In ons land is de pleister bekend als Durogesic. Dat wordt in Beerse gemaakt voor alle markten behalve de Amerikaanse.
‘Die fantastische uitvinding gebruiken anesthesisten in ziekenhuizen al decennia als zeer krachtige pijnstiller bij operaties. Ook patiënten met chronische pijn krijgen ze voorgeschreven’, zegt Bart Morlion, een gerenommeerde pijnexpert van het UZ Leuven. Het gros van de fentanyl in ons land wordt zeer strikt gecontroleerd toegediend in ziekenhuizen. Bij de apotheker krijg je de pijnpleister uitsluitend op doktersvoorschrift. ‘In België stijgt het gebruik van pijnstillers, maar van een crisis zoals in de VS is geen sprake’, zegt Morlion.
Misleidende marketing
In zijn vonnis van 42 pagina’s oordeelt Thad Balkman, de rechter in Oklahoma, dat de staat bewees dat Johnson & Johnson een misleidende marketingcampagne lanceerde om het publiek ervan te overtuigen dat het verslavingsrisico van zijn opioïden klein is. Hij stipt aan dat de marketing-strategie benadrukte dat chronische pijn onderbehandeld werd en dat het voorschrijven van meer pijnstillers de oplossing was.
De opioïdencrisis heeft alles te maken met het onkritische voorschrijfgedrag van artsen en de ongebreidelde marketing van farmabedrijven
‘De huidige opioïdencrisis in de VS heeft alles te maken met het jarenlange onkritische voorschrijfgedrag van artsen en de ongebreidelde marketing van farmabedrijven’, zegt Morlion, die geregeld naar de VS reist. ‘In primetime zag ik reclame op tv voor zware pijnstillers met morfine. Artsen werden overstelpt met stalen om die aan patiënten te verstrekken. Je kon die middelen zelfs bij de tandarts krijgen. In Europa is dat onmogelijk, omdat de marketing hier veel strenger gereguleerd is.’
In een omstandig communiqué zegt Johnson & Johnson dat het in beroep gaat. Volgens zijn advocaten hadden de overheidsregulatoren toezicht over de geneesmiddelen en stonden er duidelijke waarschuwingsboodschappen op.
Johnson & Johnson stipt aan dat Duragesic nog altijd beschikbaar is. Het beklemtoont dat de Amerikaanse geneesmiddelenwaakhond FDA het middel heeft goedgekeurd en dat de marketing errond in 2008 stopte. Johnson & Johnson benadrukt dat zijn verkochte pijnstillers - naast Duragesic gaat het om de pil Nucynta - ‘sinds de lancering minder dan 1 procent van de totale opioïdenvoorschriften in Oklahoma en de VS vertegenwoordigen’.
Chinese handelaars
‘Veel gevaarlijker dan fentanyl zijn de illegale en vele malen krachtiger afgeleiden, die je via het internet kan kopen’, zegt toxicoloog Jan Tytgat van de KU Leuven. ‘Die genereren een roes. Dat verklaart meteen het recreatieve gebruik en misbruik, vooral door heroïneverslaafden. In Noord-Amerikaanse steden, maar ook in het Canadese Vancouver, veroorzaakt illegale fentanyl gigantische problemen.’
Als straatdrug geraakt fentanyl onder meer vanuit China in Amerika. Verslaafde Amerikanen bestellen een voorraad via het web. Die handel bestrijden is allerminst eenvoudig, omdat misdaadgroepen gebruikmaken van het darkweb, virtuele markten op het internet die aan controle ontsnappen.
De Amerikaans president Donald Trump tweette eerder deze maand dat pakketvervoerders en webwinkels als UPS, Amazon en FedEx alle leveringen van fentanyl uit China en andere landen moeten opsporen en tegenhouden. Trump stak ook een tirade af tegen China, omdat het zijn belofte niet zou nakomen op te treden tegen fentanylhandelaars.
Het geruchtmakende proces in Oklahoma is niet het laatste in de Amerikaanse opioïdencrisis. In de VS staan meer dan 2.000 rechtszaken over het wijdverspreide misbruik van zware, verslavende pijnstillers in de steigers. Farmaceutische bedrijven, apothekersketens en distributeurs worden geviseerd. In oktober beginnen twee rechtszaken tegen farmabedrijven en verdelers in Cleveland, Ohio.
De rechtszaak in Oklahoma was alleen gericht tegen Johnson & Johnson nadat de aanklagers eerder dit jaar een schikking hadden getroffen met twee andere farmabedrijven. Purdue Pharma ging akkoord met een betaling van 270 miljoen dollar. Teva Pharmaceutical sloot een deal voor 85 miljoen dollar.
0 件のコメント:
コメントを投稿