Is het einde van de historisch lage rente in zicht? Om de hoge inflatie tegen te gaan, verhoogt de centrale bank van het Verenigd Koninkrijk haar rente, nadat ook de Amerikaanse Federal Reserve dat al had aangekondigd. De Europese Centrale Bank volgt voorlopig niet, al zal ze volgend jaar wel een einde maken aan de coronasteun. Paul De Grauwe, professor economie aan de Londen School of Economics, legt in "Terzake" uit wat de gevolgen kunnen zijn.
De hoge inflatie bestrijden door de rente te verhogen -of toch niet. Hoe willen de centrale banken een antwoord bieden op de hoge inflatie, en wat kunnen de gevolgen zijn? Professor Paul De Grauwe legt het uit in "Terzake". Bekijk zijn uitleg hier, of lees hieronder door:
Allereerst nog even: wat is inflatie?
Inflatie zijn prijsstijgingen. Binnen de eurozone bedraagt de inflatie nu ongeveer 5 procent. Dat betekent dat de prijzen van goederen en diensten het laatste jaar met gemiddeld 5 procent zijn gestegen. Het leven wordt duurder. Betaal je vandaag 100 euro voor een pakket goederen en diensten, dan telde je voor datzelfde pakket vorig jaar nog maar 95 euro neer.
Wat veroorzaakt inflatie?
Hoe worden de prijsstijgingen veroorzaakt? Vandaag heeft dat veel te maken met de coronapandemie. De heropleving na de eerste coronagolf is heel sterk geweest, onder meer omdat centrale banken en overheden veel geld in de economie hebben gepompt. De vraag is enorm toegenomen, waardoor ook de vraag naar energie en grondstoffen sterk is toegenomen.
De andere kant is de aanbodzijde. Die is -alweer door de pandemie- verstoord: we zien bevoorradingsproblemen en lange productieketens, waardoor bedrijven soms moeten sluiten. Het aanbod stokt.
De combinatie van opstoot in de vraag en stokkend aanbod heeft geleid tot de huidige prijsstijgingen.
Inflatie bestrijden door rente te verhogen: hoe werkt het?
Door de rente te verhogen proberen centrale banken de vraag -de consumptievraag en de investeringsvraag- te verminderen. Als de rentevoet stijgt, wordt het krediet immers duurder, en dus minder aantrekkelijk. Door de rentestijging probeert men dus de vraag te doen dalen om op die manier controle te verwerven over de prijsstijgingen.
Wat hebben de centrale banken beslist?
Voor het eerst sinds de coronapandemie, en eerder onverwacht, heeft de Bank of England, de Britse centrale bank, de rente verhoogd. De belangrijkste Britse rentevoet stond op 0,1 procent -sinds maart 2020, toen de Bank of England optrad om de economie te stutten in de eerste dagen van de coronapandemie-, maar gaat nu naar 0,25 procent. Het is de eerste renteverhoging sinds augustus 2018.
De renteverhoging moet helpen om de hoge inflatie in te dijken. Die staat momenteel op 5,1 procent, het hoogste niveau in meer dan tien jaar. De komende maanden zou ze kunnen oplopen tot 6 procent.
Eerder had de Amerikaanse Federal Reserve al de prognoses te kennen gegeven dat in de loop van volgend jaar misschien wel drie renteverhogingen aangewezen zijn.
De Europese Centrale Bank volgt voorlopig niet, al zal ze volgend jaar wel een einde maken aan de coronasteun. Aan de rentetarieven van de ECB wordt niet geraakt. De belangrijkste rente in de eurozone staat al sinds maart 2016 op nul.
Vanwaar die verschillen?
De perceptie in de VS en het VK enerzijds, en de eurozone anderzijds, verschilt. De VS en het VK volgen de school economen die menen dat de inflatie-opstoot een permanent karakter heeft en lang genoeg zal duren om er de centrale banken toe te bewegen actie te ondernemen.
De Europese Centrale Bank gaat er daarentegen, in navolging van een andere school economen, van uit dat de inflatie tijdelijk zal zijn, en vrij snel voorbij zal zijn. Vandaag optreden acht ze nog niet aangewezen.
Wat zijn de gevolgen van ingrijpen, of net niet?
Ingrijpen of niet, hangt dus af van de vraag of de inflatie tijdelijk wordt geacht, of juist niet. Aan beide benaderingen -nu al ingrijpen of nog niet- zijn risico's verbonden.
Stel dat de VS zich vergist, en dat de inflatie toch tijdelijk blijkt te zijn, dan heeft ze door op de rem te gaan staan de economische heropleving gefnuikt.
Als de ECB zich daarentegen zou vergissen door nu nog niet op te treden, terwijl de inflatie wel een permanent karakter zou blijken te hebben, dan dreigt het te komen tot een loon-prijsspiraal. In dat scenario kunnen prijsstijgingen werknemers er op termijn toe aanzetten hogere lonen te eisen, die op hun beurt weer tot prijsstijgingen kunnen leiden. Terechtkomen is zo'n spiraal is problematisch omdat die moelijk te controleren en moeilijk te stoppen is.
0 件のコメント:
コメントを投稿