Oekraïne is een van de grootste landen in Europa en bezit bovendien een rijke bodem en ondergrond: van de meest vruchtbare landbouwgronden tot mijnen met steenkool, ertsen, mineralen en vooral erg zeldzame grondstoffen voor een moderne economie (en defensie). De oorlog zal dus wereldwijd een impact hebben op de bevoorrading van voedsel, maar ook die van grondstoffen voor de industrie en technologie.
Oekraïne heeft zowat alles mee -behalve een lange grens met Rusland dan- om op termijn een economisch "power house" te worden. Ook in de Sovjettijd was het al een erg ontwikkeld land in de toenmalige unie. Sindsdien is het land een erg belangrijke leverancier geworden van tal van producten voor de wereldhandel en sommigen daarvan zijn erg cruciaal. De huidige oorlog zou dus op tal van vlakken globaal een probleem kunnen worden.
Sinds de economische verdragen met de EU uit 2014 -mede de aanleiding voor het conflict met Rusland- is Oekraïne een belangrijke partner voor Europa geworden. De EU is nu al de belangrijkste handelspartner voor het land met een marktaandeel van 40 procent. Omgekeerd is Oekraïne pas de 18e handelspartner van de Unie, maar dat aandeel groeide de voorbije jaren erg snel aan, goed voor een handel van 43 miljard euro in 2019. (Lees verder onder de foto).
Oekraïne levert zowat van alles aan de EU: het is een van de belangrijkste uitvoerders van granen waaronder tarwe, soja, maïs, plantaardige olie maar ook ertsen zoals ijzer, staalproducten en afgewerkte producten zoals machines. Er zitten ook erg veel zeldzame mineralen in de Oekraïense bodem die op weinig plaatsen voorkomen, maar essentieel zijn voor de ontwikkeling van moderne economieën en technologie. Die werden in Oekraïne nog niet massaal ontgonnen, maar trokken de voorbije jaren steeds meer de aandacht van investeerders uit Europa, de VS, China, India en Australië.
Laad uw batterijen op met lithium
Een van die belangrijke metalen is lithium, iets wat u elke dag gebruikt. Dat is weliswaar nog niet echt schaars, maar de vraag ernaar stijgt exponentieel net als de prijs op de internationale markten. Lithium is een belangrijk element voor elektrische batterijen en dan denkt u aan uw smartphone, camera's, computers en elektronica alom, maar vooral voor de omschakeling naar elektrische voertuigen en lithium is dus cruciaal voor het klimaat.
Dat lithium slingert helaas niet overal "en masse" rond: zowat drievierde van de export komt uit China, Congo of Australië, maar ook Oekraïne en Rusland hebben grote reserves van dat metaal. De prijs op de wereldmarkt stijgt erg snel en dat kan nu enkel nog meer worden door de oorlog. Daarnaast bezit Oekraïne ook reserves aan erg zeldzame mineralen voor de moderne IT-sector. (Lees verder onder de foto).
Daarnaast zijn zowel Rusland als Oekraïne belangrijke exporteurs van grote hoeveelheden ertsen voor meer traditionele metalen zoals ijzer, koper en nikkel. Dat geldt echter ook voor belangrijke producten als palladium (in uitlaten van voertuigen) en titanium (belangrijk voor de lucht- en ruimtevaart). Uiteraard zijn dat ook nuttige grondstoffen voor defensie.
Voor olie en aardgas is Oekraïne dan weer minder belangrijk. Indirect echter wel, want door het land lopen belangrijke pijpleidingen vanuit Rusland naar Europa. Voor China in het bijzonder is onrust of oorlog in Oekraïne erg vervelend, want dat land ligt op de "nieuwe Zijderoute" die Peking overland wil uitbouwen voor de uitvoer naar Europa.
Opnieuw "broodrellen" in het Midden-Oosten?
Rusland en Oekraïne zijn samen goed voor meer dan een kwart van de wereldwijde graanproductie en dan vooral van tarwe, basisingrediënt voor brood. De beroemde "zwarte aarde" van Oekraïne wordt geroemd als een van de belangrijkste bodems voor landbouw ter wereld.
In volle winter staat er weliswaar geen tarwe op de velden, maar als de oorlog blijft duren, kan de productie later op het jaar verstoord raken. Bovendien worden de belangrijkste landbouwproducten in Oekraïne (tarwe, gerst, maïs, soja en plantaardige olie) uitgevoerd via de havens aan de Zwarte Zee waar nu hard gevochten wordt. (Lees verder onder de foto).
Na Rusland zijn de Verenigde Staten, Canada en Frankrijk de grootste uitvoerders van tarwe voor Oekraïne, dus onze bevoorrading loopt niet zo heel veel risico, al zullen de prijzen voor voeding hier nog wel stijgen. Veel erger is dat voor andere klanten van Oekraïens graan zoals dichtbevolkte landen met minder financiële reserves in Noord-Afrika en het Midden-Oosten. Vooral Egypte en Turkije zijn voor meer dan 70 procent van hun graan afhankelijk van Oekraïne. De Arabische wereld en het Midden-Oosten in het algemeen kennen een traditie van "broodrellen" of sociale onrust door stijgende voedselprijzen. Veel ander graan gaat vanuit Oekraïne naar Aziatische landen met een erg grote bevolking zoals Bangladesh, India en ook China of landen zoals Indonesië in Zuidoost-Azië.
Wat er precies in het hoofd van de Russische leider Vladimir Poetin omgaat inzake Oekraïne, is moeilijk in te schatten. Er is uiteraard een sterke heimwee naar de tijd van het imperium van de Sovjet-Unie of het tsarenrijk, de vrees voor verdere uitbreiding van de NAVO in het oosten, een vrees van een autoritair conservatief-nationalistisch regime in Moskou voor liberale invloeden en mogelijk volksprotest in eigen land.
Toch is ook niet uitgesloten dat Moskou nu ook de hand wil leggen op de rijkdommen van Oekraïne en die -samen met de eigen minerale rijkdommen- uit te spelen om de wereldmarkt onder druk te zetten. Nog altijd is een te groot deel van de Russische economie afhankelijk van export van fossiele brandstoffen zoals olie en aardgas, sectoren met minder toekomstperspectief. Grondstoffen zoals ertsen en zeldzame mineralen zouden voor Moskou een broodnodige diversifiëring betekenen.
0 件のコメント:
コメントを投稿