NieuwsOorlog in Oekraïne
Door westerse sancties kan Rusland sinds maandag niet meer bij zo’n 40 procent van zijn oorlogskas van 570 miljard euro. Deskundigen vermoeden dat Poetin die mokerslag niet had zien aankomen. De Russische roebel verloor maandag 30 procent van zijn waarde.
De roebel wankelt op zijn benen door een kaakslag die weleens een economische knock-out zou kunnen blijken: een alliantie van de EU, de VS, het Verenigd Koninkrijk en Canada besloot dit weekeinde de Russische toegang tot een groot deel van de met 643 miljard dollar (570 miljard euro) gevulde oorlogskas van president Poetin te bevriezen. Met deze internationale reserves leek Poetin een granieten verdedigingslinie te hebben opgebouwd tegen sancties: genoeg geld, het equivalent van 17 maanden aan Russische import, om het afknijpen van de Russische economie door het Westen lang te weerstaan.
Door deze sanctie, waarbij ook het neutrale en bij rijke Russen geliefde Zwitserland zich maandag aansloot, is Poetins financiële verdedigingslinie plots veel minder solide. Een groot deel van de Russische internationale reserves – staatsobligaties, banktegoeden – bestaat namelijk uit euro’s, ponden en dollars, en bevindt zich in het Westen. Zo’n 22 procent bevindt zich bijvoorbeeld in Frankrijk en Duitsland. Door die en andere reserves in het Westen te bevriezen, verliest Rusland de toegang tot zo’n 40 procent van de eigen oorlogskas. Die westerse maatregel – een uitzonderlijke aantasting van de soevereiniteit van centrale banken, die normaal gesproken immuniteit genieten tegen politieke inmenging – komt boven op een andere sanctie, het uitsluiten van sommige Russische banken uit het internationale betalingssysteem Swift.
Dit alles verklaart voor een belangrijk deel de duikvlucht die de roebel maandag heeft gemaakt. Vorige week kon de Russische centrale bank de val van de eigen valuta nog remmen door een deel van de internationale reserves van de hand te doen, en daarvoor in de plaats roebels te kopen. Het was de eerste keer sinds de annexatie van de Krim in 2014 dat de Russische centrale bank buitenlandse valuta uit de eigen reserves verkocht. Zo wist Rusland de roebel, die meteen na de invasie van Oekraïne richting de 90 roebel per dollar dook, weer enigszins op te vijzelen tot 83 roebel per dollar.
Uitzonderlijke represaille
Diezelfde truc kan de Russische centrale bank vandaag veel moeilijker herhalen, nu het haar westerse bezittingen niet meer kan verkopen. Een uitzonderlijke represaille, die in het verleden alleen kleinere economieën ten deel viel, zoals Venezuela, Iran en Noord-Korea. “Het zal blijken dat het een mythe is dat Rusland zijn economie zogenaamd ‘sanctiebestendig’ heeft gemaakt”, kondigde een hooggeplaatste Amerikaanse regeringsfunctionaris zondag al aan. “De roebel zal nog verder instorten, de inflatie zal pieken, en de Russische centrale bank zal weerloos zijn.”
Poetin heeft deze mokerslag niet zien aankomen, vermoedt de Russische econoom Vasily Astrov van het Wiener Institut für Internationale Wirtschaftsvergleiche. “Want als ze het wel hadden zien aankomen, waarom hebben ze dan zo’n groot deel van hun financiële reserves in Europa gehouden? Daarmee maak je jezelf kwetsbaar.”
Helemaal weerloos is de Russische centrale bank niet: 14 procent van de Russische internationale reserves is bijvoorbeeld in handen van China. Cruciaal is of China Rusland zal toestaan om zijn yuans te verkopen om de eigen roebel overeind te houden. In een verklaring keerde het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken zich maandagochtend tegen de westerse sancties. Bovendien bestaat ongeveer een vijfde van de Russische internationale reserves uit goud, dat zich volledig in Rusland bevindt. Door een deel van dat goud tegen afbraakprijzen op de markt aan te bieden, kan de centrale bank zich enige ademruimte verschaffen.
Toch verwacht Astrov dat yuans en goud de Russische centrale bank niet uit de brand gaan helpen. “Aan wie gaan ze goud verkopen? Venezuela moest al heel veel moeite doen om wat van zijn goud te slijten na de Amerikaanse sancties, uiteindelijk wist Venezuela een gouddeal te sluiten met de Turkse president Erdogan. Maar Rusland heeft veel meer goud dan Venezuela, het zal niet makkelijk zijn om nu tegen redelijke prijzen kopers te vinden. En yuans verkopen is mogelijk, al betwijfel ik of veel Chinese investeerders op dit moment de vingers durven te branden aan Rusland.”
Wat doet de Rus met zijn roebels?
In een poging de vrije val van de roebel te stoppen verdubbelde de Russische centrale bank het belangrijkste rentetarief maandag: van 9,5 naar 20 procent. Ook is er een tijdelijk verbod voor Russische effectenmakelaars om aandelen en andere effecten van buitenlanders te verkopen, en zijn Russische exporteurs nu verplicht om 80 procent van hun inkomsten in buitenlandse valuta om te zetten naar roebels. De aandelenbeurs in Moskou blijft de hele week dicht omwille van de onrust op de Russische financiële markten.
Met deze maatregelen wist de Russische centrale bank de roebel enigszins te stabiliseren. In de loop van maandagmiddag gingen er rond de 100 roebels in één dollar.
Astrov vermoedt dat de bodem nog niet bereikt is voor de roebel. “Op dit moment kunnen buitenlanders hun roebels niet meer omzetten in dollars, maar Russen zelf kunnen dit vooralsnog wel. Als zij hun vertrouwen verliezen in de munt, wordt het heel lastig voor de centrale bank om de roebel overeind te houden. Bovendien weten we niet wat de komende dagen gaan brengen: misschien volgen er meer westerse sancties, of slaat Rusland terug met eigen sancties. Ex-president Medvedev heeft al opgeroepen om buitenlands bezit in Rusland te nationaliseren. Het zou me dus verbazen als de roebel niet nog dieper gaat vallen.”
0 件のコメント:
コメントを投稿