Vijf vragenRussisch gas
Russisch gas moet vanaf morgen toch met roebels worden afgerekend. Anders worden de leveringen gestopt. Dat heeft de Russische president Vladimir Poetin gezegd terwijl hij een decreet in die zin ondertekende. De voorbije dagen klonken er nog geluiden dat andere landen euro’s en dollars zouden mogen blijven gebruiken.
Wat is er juist beslist?
Russisch president Vladimir Poetin ondertekende vanmiddag in Moskou een decreet waarin staat dat landen die Russisch gas willen kopen vanaf morgen, 1 april, in roebels moeten betalen. Als niet aan die eis wordt voldaan, wil Poetin de contracten stopzetten.
In een tv-toespraak zei Poetin dat kopers om te betalen roebelrekeningen moeten openen bij Russische banken. Doen ze dat niet, dan wordt dat beschouwd als een wanbetaling van de kopers en dan worden bestaande contracten verscheurd.
Poetin maakte zijn eis vorige week bekend: hij wilde dat “onvriendelijke” landen, die sancties hebben ingesteld tegen Rusland wegens de oorlog in Oekraïne, voortaan voor hun gasleveringen in roebels zouden betalen.
Waarom is dat een probleem?
De langetermijncontracten voor de leveringen van gas aan Europa zijn opgesteld in euro’s en dollars: Rusland wisselde die valuta’s tot nu toe altijd zelf om in roebels. Maar de roebel is sinds de oorlog in Oekraïne fors in waarde gedaald tegenover de euro en de dollar. Daardoor lijdt de partij die de buitenlandse valuta’s in roebels moet wisselen zwaar verlies.
Europa weigert dat dan ook, aangezien het dan veel meer euro’s en dollars op tafel moet leggen voor dezelfde hoeveelheid gas. Omgekeerd wil ook het Kremlin geen euro’s of dollars meer, omdat zij er net veel minder roebels voor in de plaats zouden krijgen.
Gaat het echt tot een clash komen?
De belangrijkste industrielanden zijn meer dan ooit op hun hoede, maar professor internationale politiek en energie-expert Thijs Van de Graaf (UGent) denkt niet dat de westerse noodplannen snel in de praktijk gebracht zullen worden. “Ik denk dat er op het laatste moment nog een oplossing gevonden wordt. Rusland zal de kip met de gouden eieren niet slachten”, zegt hij.
In de eerste plaats is het technisch niet makkelijk om zomaar over te stappen naar betalingen in een andere munt. Bovendien levert de export van fossiele brandstoffen Rusland iedere maand honderden miljoenen op. In een land dat actief oorlog voert en wiens economie slabakt, is het economisch allesbehalve vanzelfsprekend om de gaskraan dicht te draaien. De Russische chantage zorgt echter voor prijsstijgingen en voor extra geld in de nationale schatkist.
Van de Graaf merkt ook op dat Rusland het vrijgekomen gas niet zomaar aan andere regio’s zou kunnen leveren. De belangrijkste pijpleidingen zijn verbonden met het Westen. “Als ze de kraan dichtdraaien, draaien ze die dus ook dicht voor zichzelf. Het zou een economisch equivalent van een oorlogsverklaring zijn.”
De professor vermoedt dat er een compromis gesloten zal worden, waarbij Europa akkoord gaat om een deel van de betalingen in roebel te doen. In ruil zouden de termijnen van de contracten voor gas verkort kunnen worden. “Europa wil immers versneld af van Russische fossiele brandstoffen, maar contractueel gaat dat niet zomaar”, besluit Van de Graaf.
Gisteren leek het nog alsof het zover niet zou komen: wat is er veranderd?
Gisteren meldde het Kremlin nog dat de omslag van euro’s en dollars naar roebels een project van de lange termijn was. Poetin belde bovendien met de Duitse bondskanselier Olaf Scholz. Hoewel Moskou en Berlijn na afloop verschillende interpretaties van dat gesprek de wereld instuurden, maakten de Duitsers zich sterk dat Poetin aan Scholz beloofd had dat Europa Russisch gas in euro’s mocht blijven betalen. Die betalingen in euro “zouden blijven en zoals gewoonlijk overgemaakt worden aan Gazprom Bank, dat niet getroffen is door de sancties”. Gazprom bank zou dan instaan voor de omzetting in roebels.
Vanmorgen nog belde ook de Italiaanse premier Mario Draghi met Poetin, en die verklaarde exact hetzelfde als Scholz. “Poetin zei dat de huidige contracten van kracht blijven”, stelde Draghi na het telefoongesprek. Desondanks lijkt Poetin dus toch nog van gedachte te zijn veranderd.
Lees ook
President Zelensky is bijzonder streng voor België: 4 opvallende momenten uit zijn passage in de Kamer
Na de uithaal van Zelensky: hoe diamantgeld via Antwerpen in de Russische oorlogskas belandt
Hoe reageert het buitenland?
Duitsland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk hebben de eis van Rusland al verworpen. Ze noemen het contractbreuk, omdat eerder was afgesproken af te rekenen in euro’s of dollars. “Contracten zijn contracten”, zo reageerde de Franse minister van Economie Bruno Le Maire kort. Ook de woordvoerder van Brits premier Boris Johnson zei dat het Verenigd Koninkrijk niet van plan zijn de contracten aan te passen.
Hoe afhankelijk zijn we van Russisch gas?
De Europese Unie is voor zo’n 40 procent van haar aardgas afhankelijk van Rusland. Duitsland en Oostenrijk activeerden gisteren de eerste fase van hun noodplan, waarin ze zich voorbereiden op een mogelijke leveringsstop.
In België volgt het kabinet van federaal minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) de situatie ook op de voet op. Ons land gebruikt amper Russisch gas, maar Poetins decreet kan vergaande gevolgen hebben voor de Europese prijzen.
0 件のコメント:
コメントを投稿