ColumnPaul De Grauwe
Paul De Grauwe is professor aan de London School of Economics. Zijn column verschijnt tweewekelijks. Hij verdedigt het gebruik van de staatsbon om iets aan de almacht van de banken te doen.
De minister van Financiën heeft puik werk geleverd tijdens de vakantie. Wie dacht dat deze regering tot niets meer in staat zou zijn, heeft zich ferm vergist. De lancering van de staatsbon stevent af op een groot succes. De minister haalt triomfantelijk miljarden binnen.
Dit succes heeft niet zozeer te maken met de financiering van het begrotingstekort en de overheidsschuld. De staat betaalt nooit zijn schuld terug; ze geeft nieuwe schuld uit om met de opbrengst daarvan oude schuld af te lossen. Zo gaf de Belgische staat voor 48 miljard aan nieuwe schuld (vooral obligaties) uit in 2022 om het tekort te dekken en de oude schuld af te lossen.
De miljarden die met de staatsbon worden binnengehaald, zijn weliswaar welkom, maar dekken slechts een kleine fractie van de noden van de Belgische schatkist. Het belang van de staatsbon ligt elders. Het is een stok waarmee de minister van Financiën de Belgische banken slaat. Want één ding is zeker: de (groot)banken hebben een zodanige bankmacht verkregen dat ze ongestraft hun beste klanten, de kleine spaarders, in de kou kunnen laten staan op een moment dat overal de rentevoeten stijgen.
Door zelf bankier te spelen en de spaarders een veel gunstigere rente uit te betalen dan de bankiers dat doen, zet de minister de banken onder druk om hetzelfde te doen. Of deze strategie zal lukken en de banken zal dwingen hun klanten beter te behandelen is nog niet zeker. Om dit te realiseren zal de minister bankier moeten blijven spelen en regelmatig nieuwe voordelige staatsbonnen moeten uitgeven. Mijn voorstel is dat hij dat minstens elk trimester zou herhalen. Een aangehouden strategie zal de bankiers pijn beginnen doen. Ze zullen onder de druk van de concurrentie die de minister organiseert gedwongen worden om een deel van de superwinsten die ze nu realiseren uit te betalen aan de spaarders in plaats van aan de aandeelhouders. De minister zal doen wat de Amerikaanse president Theodore Roosevelt ooit zei: “Speak softly and carry a big stick”.
De bankiers zijn ongelukkig met wat de minister doet en gebruiken twee argumenten in hun kritiek. Het eerste argument is tot op de draad versleten maar dat belet hen niet om het voortdurend boven te halen: als je de banken forceert om de rente op spaardeposito’s te verhogen, dan komen een aantal banken in de problemen met het gevolg dat de stabiliteit van het bankstelsel in gevaar komt. Ook de Nationale Bank gebruikte onlangs dit argument, dat tot doel heeft de politici af te schrikken en hen te weerhouden tot de actie over te gaan. Het argument is versleten; het is ook ongeloofwaardig. De Belgische (en de meeste Europese) banken hebben nog nooit zoveel winsten gemaakt. Tijdens de eerste helft van dit jaar werden opnieuw winstrecords gebroken. En wat deden de banken: die winsten zo snel mogelijk transfereren naar de aandeelhouders door eigen aandelen in te kopen. De spaarders stonden erbij en keken ernaar.
Het tweede argument is dat de minister de banken oneerlijke concurrentie aandoet door de interest van de staatsbon met slecht 15 procent roerende voorheffing te belasten i.p.v. 30 procent. Oneerlijk, zeggen de bankiers. Ze vergeten een aantal dingen. De rente op spaartegoeden is (tot een bepaald bedrag) volledig vrijgesteld van roerende voorheffing. Daar profiteren de vooral banken van. Het laat hen toe om een lagere rente uit te betalen aan de spaarders.
Lees ook
Die staatsbon is misschien niet de beste optie. Wat doet u nu het beste met 30.000 euro spaargeld?
De bankiers vergeten ook dat ze zelf de concurrentie hebben uitgeschakeld. De staatsbon die de minister nu uitgeeft is een poging om hen te dwingen het spel van de concurrentie eerlijk te spelen. Tenslotte vergeten ze ook dat de centrale banken van de eurozone, en dus ook onze eigen Nationale Bank, hen massaal veel subsidies toespelen. Dat doen ze door de banken een onredelijke hoge rente van 3,75 procent uit te betalen op deposito’s (zichtrekeningen) die ze bij die centrale banken aanhouden. Dat is een privilegie dat niemand heeft. Ik ken niemand die op zijn zichtrekening bij zijn bank 3,75 procent rente krijgt. Dat is ook oneerlijke concurrentie.
Met zijn staatsbon probeert de minister tenminste een deel van die oneerlijkheid uit de wereld te helpen. Maar er zal hier veel meer moeten gebeuren om eerlijkheid te doen zegevieren. De verantwoordelijkheid hiervoor ligt bij de centrale banken. Die moeten stoppen met hun massale subsidies aan de banken.
0 件のコメント:
コメントを投稿