De Nationale Bank (NBB) trekt opnieuw aan de alarmbel over de Belgische overheidsfinanciën: de volgende regering moet elk jaar 2,5 miljard euro besparen, alleen nog maar om te voorkomen dat het tekort nog groter wordt. "We moeten nu buffers aanleggen voor toekomstige crisissen", zegt NBB-gouverneur Pierre Wunsch.
De afgelopen maanden verscheen het ene na het andere onheilspellende bericht over het Belgische begrotingstekort en slechte vooruitzichten de komende jaren. In haar jaarverslag zet de NBB op enkele maanden van de verkiezingen de puntjes nog eens op de i. Ze waarschuwt dat het begrotingstekort in 2023 fors verslechterde en dat tekort de komende jaren blijft toenemen.
Enkel en alleen al om het gat in de begroting niet te doen groeien, moeten de volgende regeringen samen jaarlijks 2,5 miljard euro besparen. Om te voldoen aan de Europese regels zullen nog veel zwaardere besparingen nodig zijn. Het gaat om ongeveer 27 miljard euro, verspreid over de komende jaren.
We krijgen het tekort niet onder controle, omdat de politiek geen keuzes durft te maken
"Ons tekort is nu al één van de grootste in Europa en het gaat niet in de goede richting. We krijgen dat niet onder controle, omdat de politiek geen keuzes durft te maken", zegt Pierre Wunsch, de gouverneur van de Nationale Bank.
Tekort groeit ondanks wegvallen energie- en coronasteun
Het huidige tekort is niet meer het gevolg van de ondersteunende maatregelen tijdens de corona- en de energiecrisis. Dat baart de economen van de Nationale Bank zorgen.
Doordat die maatregelen in 2023 grotendeels niet meer van kracht waren, had het begrotingstekort net moeten afnemen. Het omgekeerde is het geval.
De uitgaven die het tekort doen verslechteren zijn dus structureel. Ze zullen ook de komende jaren blijven toenemen. Het gaat dan in de eerste plaats om de kosten voor de vergrijzing. Het stijgende aandeel van het aantal ouderen in de bevolking leidt tot meer uitgaven in de gezondheidszorg en de pensioenen.
De toename van het tekort in 2023 zit bijna volledig bij de federale overheid, zij draagt namelijk het gros van de vergrijzingskosten. De bank wijdt de begrotingssituatie echter ook aan een "falende begrotingscoördinatie".
"Het is hoog tijd dat er duidelijke en bindende afspraken gemaakt worden over de verdeling van de begrotingsinspanningen over de verschillende overheidsniveaus", staat te lezen in het jaarverslag.
We moeten nu buffers aanleggen
Na de crisisjaren is het belangrijk om de begroting komende jaren op orde te zetten, vindt Wunsch. "We moeten nu buffers aanleggen. Als dat niet gebeurt, loopt de overheid het risico dat ze bij een volgende economische schok de middelen niet heeft om de sociale en economische kost van zo’n schok op te vangen."
Tijdens de corona- en energiecrisis investeerde de regering miljarden om de koopkracht van de Belgen op peil te houden en bedrijven overeind te houden.
Slecht nieuws: ook rentelasten nemen toe
Bovenop de groeiende structurele uitgaven komen ook de stijgende rentelasten. Om het begrotingstekort te kunnen betalen, gaat de overheid namelijk schulden aan. Op die schulden betaalt ze vanzelfsprekend rente.
Voor het eerst in jaren stijgt die rente weer, en dat zal ook de komende jaren het geval zijn. Aan de hogere kosten die daaraan verbonden zijn, kan de regering niets doen. Het begrotingstekort stijgt er wel door.
We moeten nu maatregelen nemen om te zorgen dat we de volgende generaties niet opzadelen met de gevolgen en kosten
Bovendien waarschuwt de NBB voor wat ze "een gevaarlijke schulddynamiek" noemt. Niet alleen de rente op de schulden stijgt, ook de omvang van die schulden zelf. In 2023 bedroeg de staatsschuld 105,2 procent van het bbp. Bij onveranderd beleid zou die in 2033 oplopen tot 126 procent van het bbp.
"De redenering over de begroting moet dezelfde zijn als die over het klimaat", concludeert Wunsch. "Ook daar spreken we over maatregelen die we nu moeten nemen, om te zorgen dat we de volgende generaties niet opzadelen met de gevolgen en kosten."
0 件のコメント:
コメントを投稿