InterviewPandora Papers
Shakira, de Nederlandse minister van Financiën of zelfs je lokale slager? Niemand lijkt vandaag nog te verlegen om zich aan een offshore constructie via belastingparadijzen te wagen, blijkt uit de Pandora Papers. Het is niet het eerste onderzoek naar grootschalige belastingontduiking. Maar verandert er ooit wat?
Maar liefst 2,4 terrabyte aan offshore data is gelekt bij de Pandora Papers, de nieuwste publicatie van het Internationaal Consortium van Onderzoeksjournalisten (ICIJ). Het gaat om 11,9 miljoen vertrouwelijke documenten over offshore constructies. Het onderzoekt brengt niet alleen beroemdheden als Ringo Starr, Claudia Schiffer en Elton John in verlegenheid, maar vooral ook 35 staatshoofden en regeringsleiders, zoals de koning van Jordanië, de premier van Tsjechië en de voormalige Britse premier Tony Blair. Ook ruim 1.200 Belgen duiken op in de Pandora Papers.
Professor fiscaal recht Michel Maus (VUB) is niet verwonderd door het nieuwe onderzoek. “Er zijn de laatste jaren al enkele gelijkaardige schandalen de revue gepasseerd. Er zullen hiernaast ook nog wel heel wat andere constructies lopen, maar laat ons zeggen dat het me toch weer verbaast dat journalisten blijkbaar tot meer in staat zijn dan alle financiële experts en belastingdiensten samen.”
Het verschil met de Panama Papers enkele jaren geleden is wel dat de offshore wereld het toen nog kon minimaliseren door te stellen dat het om één rotte appel ging: offshore provider Mossack Fonseca. Met miljoenen documenten van veertien providers is dat nu anders.
“Klopt. We weten natuurlijk wel al langer dat belastingparadijzen hierom draaien, het gaat veel verder dan enkele rotte appels. Hun voornaamste doel is om diensten aan te bieden om aan belastingontduiking te kunnen doen. Zolang je de fiscale bijsluiter nauwgezet volgt, doe je niets verkeerd met offshore constructies. Maar in de praktijk weten we natuurlijk dat die constructies de weg plaveien voor illegale praktijken zoals witwassen.”
Opvallend is dat geld via offshore constructies sluizen lang niet meer alleen voor de superrijken voorbestemd lijkt te zijn. Ook Belgische advocaten, IT-ers en slagers zijn niet verlegen om in een offshore constructie te stappen.
“De superrijken hebben meestal hun zaken goed op orde. Maar heel wat mensen worden er gewoon ingeluisd door tussenpersonen die hen blaasjes wijsmaken. Om te beginnen moet je startkapitaal witter dan wit zijn, anders is het al om zeep. Als je met een buitenlandse vennootschap werkt, dan moet je al een buitenlandse bestuurder aanstellen, anders kom je bij de Belgische fiscus terecht. En val je onder de kaaimantaks, dan word je volgens de Belgische fiscus belast. Daar komen dus heel wat kosten bij waar mensen niet meteen bij stilstaan. Al de mensen die nu genoemd worden, zullen nu onderworpen worden aan een onderzoek. En als daar effectief iets mis blijkt te zijn, dan zullen die zich dat zeker beklagen.”
Toch houdt dat blijkbaar heel wat mensen niet tegen om het te proberen. Sommigen wisselden na de Panama Papers het geviseerde kantoor Mossack Fonseca gewoon in voor een ander kantoor. Is er sindsdien wel voldoende veranderd om dat tegen te gaan?
“Er zijn zeker stappen gezet. Met de kaaimantaks kwam er in 2015 een aangifteplicht. Een Belgische begunstigde of oprichter van een offshore structuur die onder de Kaaimantaks valt, moet die structuur aangeven. Als het om een constructie gaat die buiten de Europese ruimte gaat en er minder dan 15 procent belastingdruk is, dan wordt die kaaimantaks geheven en is het net alsof het om Belgische inkomsten gaat. Europa voerde dan weer het UBO-register in dat vennootschappen verplicht bekend te maken wie de begunstigden zijn van hun activiteiten.”
Beide rekenen wel op het geweten van de betrokkenen om die constructie zelf aan te geven.
“Klopt, het is nog steeds een beroep doen op goede trouw. In de praktijk zien we dan ook dat heel wat mensen die bijvoorbeeld dergelijke structuren aangaan om geld wit te wassen dat uiteraard niet aangeven. De kans dat bijvoorbeeld een drugscrimineel zijn offshore constructie aangeeft, is klein.”
Zou het niet helpen om de tussenpersonen die al deze schermconstructies opzetten zwaarder te straffen?
“Ik vrees dat je dan al snel tegen de aard van het beestje aanloopt. Die tussenpersonen zorgen er wel voor dat die offshore constructie zelf op papier legaal is. Het is hoe met die constructie wordt omgegaan dat bepalend is, en die verantwoordelijkheid schuiven ze door naar de klant.”
Wat is dan wel de oplossing?
“De belangrijkste stap lijkt me om ervoor te zorgen dat bankgegevens wereldwijd kunnen uitgewisseld worden. Dat wanneer in Zwitserland een vennootschap wordt opgericht met een Belgische aandeelhouder, die informatie ook bij de Belgische fiscus komt.”
Waarom is dat na al die schandalen dan nog niet ingevoerd?
“Dat is de vraag van één miljoen. Een argument dat vaak terugkomt, is privacy: het recht om dingen verborgen te houden voor de overheid. Bovendien heb je in Europa unanimiteit nodig. En de EU is ook maar de EU. Als daar enkel een Europees akkoord over komt, dan kunnen offshore constructies via Zwitserland nog steeds. En nu komt daar het Verenigd Koninkrijk nog bij. Dat zou wel eens het volgende belastingparadijs kunnen worden.”
0 件のコメント:
コメントを投稿